IV. Mehmet’in Kızı Hatice Sultan’ın Çeyizi

Hatice Sultan’ın dillere destan bir çeyizi olduğunu biliyor muydunuz?

Osmanlı, farklı coğrafyalara ev sahipliği yapmış, farklı kültürlerin birlikte var olduğu egzotik bir imparatorluktu. 600 yıllık Osmanlı Devleti’nin her yılı, her bölgesi başlı başına büyüleyici ve gizemli bir hikaye. 

Osmanlı’da Düğünler ve Çeyiz Alayları

Osmanlı Devleti deyince aklımızda uçsuz bucaksız saraylar, geniş topraklara hükmetmiş padişahlar geliyor. Ve bir de güzelliği dillere destan sultanlar. Onların pırıltılı hayatlarının gözümüzde canlanması, o dünyanın gizemine kapılıp gitmemek mümkün değil. Masallardaki gibi kırk gün kırk gece süren ihtişamlı düğünler ve belki camdan değil ama altından ayakkabılar bu dünyada gerçek.

Osmanlı’da düğünler de Osmanlı kadar gösterişli, masallardaki gibi büyüleyiciydi. Saray düğünleri halkla yakınlaşmak ve yabancı elçilere güç gösterisi yapmak için de mükemmel bir fırsattı. Görkemli düğünler günlerce sürer, çeşitli eğlencelere ev sahipliği yapardı.

Osmanlı’da düğün deyince belki de akla ilk önce çeyiz alayları gelirdi. Çünkü Osmanlı çeyiz alayları başlı başına görsel bir şölendi. Sultanların çeyizleri katır ve arabalara yüklenerek halkın izlemesi için bir geçit halini alırdı. Haremdeki sultanlar evleneceği zaman hazırlanan muhteşem çeyizler, farklı ülkelerden gelen nadir eşyalarla zenginleşirdi. Padişahın hediyelerinin yanında ileri gelen devlet adamları ve diğer ülkelerin kralları da hediyeler yollardı. Bu sayede sultanların çeyizleri bir hazineye dönüşürdü.

Hatice Sultan

Avcı Mehmet olarak da anılan IV. Mehmet’in ilk kızı Hatice Sultan’ın düğünü, Osmanlı tarihinin en büyük şenliklerinden biriydi. Düğünde tiyatro gibi eğlenceler düzenlenmiş, ziyafetler verilmiş, düğün tam tamına 14 gün sürmüştü. Padişah, kızının evliliğini kutlamak için büyük bir eğlence düzenlemişti. Bu sayede valilerden din büyüklerine krallardan şeyhlere bir çok insanı davet ederek üstünlüğünü sergilemişti.

Hatice Sultan’ın Çeyizi

Hatice Sultan’ın çeyizi düğünü kadar konuşulmuş, herkesi hayran bırakmıştı. Çeyiz seksen altı katırla taşınmış, katırların üstü değerli kumaşlarla örtülmüştü. 1675’te, IV. Mehmed’in kızı Hatice Sultan’ın düğünü için hazırladığı çeyize, o sırada Edirne’de bulunan seyyahlar hayran olmuşlardı.

Bu göz kamaştırıcı törendeki yatak odası takımları değerli incilerle kaplanmış, gümüş ve altın işlemelerle süslenmişti. Ayrıca Hatice Sultan’ın sergilenmeyen özel eşyaları siyah meşin örtülerle örtülüydü.

IV. Mehmet’in, kızı Hatice Sultan’a çeyiz olarak verdiği kap kacak arasında 8 altın sahan, 1 mücevherli leğen, 1 mücevherli ibrik, 2 küçük ayaklı altın sahan, 15 kapaklı gümüş sahan, 3 büyük gümüş leğen vardı. Bunun yanı sıra Çin porselenleri, 20 mücevherli tabak ve buna benzer birçok çeyizlik ürün yer alıyordu. 

Süslü porselen mumluklar ve altın şamdanlar dışında üstü incili, elmaslı çizmeler, pabuçlar, terlikler ve nalınlar vardı. Değerli taşlarla işlenen bilezikler, gerdanlıklar, küpeler, üzerleri mücevherlerle süslü küçüklü büyüklü dürbünler, inciler ve mücevherlerle kaplı tabure ve el işlemesi taçlar en göz alıcı parçalardı. Ayrıca pek çok halı, kilim, yatak ve sofra örtüsü vardı. 

Bunların yanı sıra çeyiz alayında yedi katıra yüklenen şeker sandıkları ve bahçe maketleri vardı. Şeker bahçelerinin içinde yine şekerden yapılan bülbüller, arslanlar, balıklar, karacalar, develer ve çeşitli kuşlar göz kamaştırıyordu. Ayrıca her birini ikişer kişinin taşıdığı tablalar içinde akide şekerleri vardı.

Ayrıca Avcı Mehmet, kızı Hatice Sultan’a 800 akçe değerinde zümrüt kırıntısı, 1.558 akçe değerinde habbe zümrüt, 900 akçe zümrüt taş, 300 akçe değerinde 17 sade lâ’l taşı, 2.200 akçe değerinde elmas bir taş hediye etmiştir.

Aslında tarihte çeyiz bir evin ihtiyaçlarından çok daha farklı anlamlar taşımıştır. Çeyiz genellikle kız çocuğuna verilen değerin, gelinin adının ve geleceğinin, ailenin gücünün ve evliliğin kutsallığının bir sembolüdür. Daha fazlası için: Çeyiz Nedir?